Inloggen
Op deze website worden advertenties getoond. Van de advertenties wordt de redactie betaald. De redactie verzorgt het nieuws op deze website. Zonder advertenties geen nieuws. Zou je je adblocker daarom willen uitschakelen
Op 18 april gaat de Community of Practice (CoP) Contractmanagement in circulaire inkooptrajecten van start. Deelname aan de community zorgt voor meer inzicht in borging en ontwikkeling van circulariteit in de contractfase. Samen met andere organisaties en experts ga je in gesprek over vraagstukken rondom contractmanagement in circulaire inkooptrajecten. Aanmelden voor de CoP is gratis, het aantal plekken is beperkt.
Elke stap in het inkoopproces vraagt een eigen benadering van circulariteit. Door dit topic een prominente rol te geven in contractmanagement moeten de circulaire resultaten verbeteren. Welke succesfactoren er zijn en hoe je circulariteit borgt én op de lange termijn ontwikkelt, is onderwerp van gesprek van de CoP. De eerste CoP-groep startte in 2022, deelname aan deze editie is uitstekend mogelijk zonder bij de vorige groep aanwezig te zijn geweest. De informatie is ook voor nieuwe deelnemers goed toegankelijk.
De eerste CoP-sessie vindt offline plaats in Zeist, de 4 verdiepingssessies vinden online plaats. Is het contractmanagement bij jouw organisatie goed ingericht en is het nu tijd voor een volgende stap? Dan vind je bij CoP ongetwijfeld kennis en inspiratie om mee aan de slag te gaan.
Community of Practice is een initiatief van het Versnellingsnetwerk Circulair Inkopen (VCI): een samenwerking tussen MVO Nederland, PIANOo, Nevi en Rijkswaterstaat. Het VCI is het vervolg op de Green Deals Circulair Inkopen (GDCI) en wordt mogelijk gemaakt door het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat.
Bron: https://www.pianoo.nl/nl/actueel/nieuws/kick-cop-contractmanagement-circulaire-inkooptrajecten
Denk Doe Duurzaam en PIANOo organiseren op 9 maart samen een webinar over duurzame markttransformaties. Twee experts nemen deel aan een rondetafelgesprek om meer te vertellen over markttransformaties en de markt van kantoormeubilair.
De markt voor kantoormeubilair heeft zich de laatste jaren flink ontwikkeld waar het circulariteit betreft. Hoe dat kan, wat de do’s en don’ts zijn, vertellen Lucas Simons van NewForesights en rijksinkoper Tamara Vastenhoven tijdens het webinar.
Deelnemers leren meer over het belang van de fase waarin een markttransformatie zich bevindt en ontdekken hoe zij aan de juiste knoppen, passend bij de transformatiefase kunnen draaien om duurzaamheidsdoelen te behalen. Er wordt dieper ingegaan op het framework van duurzame markttransformaties en aan de hand van een casus bij het Rijk leren deelnemers meer over de praktische invulling. Het webinar sluit af met een gesprek met stakeholders.
Deelname aan het webinar is gratis. Meer informatie en aanmelden via PIANOo.
Om de impact van inkoop op circulaire onderwerpen te vergroten, organiseert PIANOo samen met Rijkswaterstaat en Nevi een training rondom dit thema. Ten grondslag aan de training liggen kennis en expertise uit het Versnellingsnetwerk Circulair Inkopen.
Tijdens de training krijgen inkopers, opdrachtgevers, contractmanagers en andere stakeholders tips over onder meer waar te beginnen in het inkoopproces. Een circulaire economie gaat over terugwinnen en hergebruiken van beschikbare materialen. Hoe dat slim kan, komt in de training aan bod. Daarin is ook ruime aandacht voor circulariteit en de aanbestedingsprocedure.
De training bestaat uit 8 stappen en vindt online plaats. Op 20 april tussen 10.00 en 12.00 kunnen belangstellenden kosteloos digitaal aanschuiven.
Meer informatie vind je op de website van PIANOo.
Bron: https://www.pianoo.nl/nl/actueel/agenda/training-direct-aan-de-slag-met-circulair-inkopen
Het inkoopbeleid voor de langdurige zorg moet vanaf 2024 in het teken staan van een regionale aanpak. Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft het nieuwe inkoopbeleid op hoofdlijnen gepresenteerd. Er moet meer aandacht komen voor innovatie, kwaliteit, verduurzaming, bedrijfsvoering en het aanjagen van verduurzaming.
Verduurzaming
Voor verduurzaming zijn energie en circulariteit belangrijke pijlers. Als zorgaanbieders meerjarige contracten aangaan, kunnen zij op dat punt grote winst behalen. De exacte details van het nieuwe inkoopbeleid zijn voorlopig nog niet bekend. ZN spreekt later in januari nog met de verschillende betrokken partijen.
Regionale aanpak
Het is de bedoeling dat het inkoopbeleid per regio gaat verschillen en daarmee de tarieven ook. Omdat elke regio eigen uitdagingen en opgaven heeft, is een regionaal inkoopbeleid volgens ZN beter. De onderbouwing van de tarieven zal volgens een doorontwikkelde versie van het huidige systeem verlopen. Op 1 juni wordt het regionale inkoopbeleid gepubliceerd.
Bron: https://www.skipr.nl/nieuws/zorgkantoren-hebben-eerste-schets-van-wlz-inkoop-2024/
De draagbalken van viaducten die worden verwijderd voor de verbreding van de snelweg A9 krijgen een nieuwe bestemming in de N201. De provincie Noord-Holland en Rijkswaterstaat hebben afspraken hierover vastgelegd op de InfraTech vakbeurs. Dit is een primeur binnen de overheid en een belangrijke stap op weg naar meer samenwerking bij het werken aan circulariteit in de infrasector.
Rijkswaterstaat en de provincie Noord-Holland willen dat overheden vaker materialen delen en hergebruiken. Patricia Zorko: “Zeggen dat je circulair wilt werken is één ding, maar het daadwerkelijk uitvoeren is een tweede. Samen met de provincie gaan wij het nu ook echt doen. Ik vind het van lef getuigen dat de provincie Noord-Holland het nu aandurft om onze gebuikte liggers te reviseren en toe te passen in de N201.” Lindy Molenkamp neemt hierin graag het initiatief: “Als provincie willen we zien dat de beweging naar meer circulariteit op gang komt en we delen daarin de ambities van Rijkswaterstaat. We doen dit door al onze bruggen volgens het IFD-principe (industrieel, flexibel en demontabel) te bouwen en nu ook door IFD te combineren met het hergebruiken van liggers.”
1300 liggers
Bij de verbreding van de A9 tussen Badhoevedorp en Holendrecht komen in totaal circa 1300 liggers vrij die in aanmerking komen voor hergebruik. De provincie heeft de intentie om 32 stuks te gebruiken voor het nieuwe brugdek van de vaste brug in de N201 bij Kortenhoef. De overige draagbalken zijn nog beschikbaar. Patricia Zorko is positief over de mogelijkheden hiervan: “Ik heb er vertrouwen in dat we de andere liggers ook kunnen hergebruiken. De eerste projecten dienen zich al aan.”
Hoog Burel
Ook in andere delen van het land wordt circulaire bouw van viaducten opgeschaald. Recent werden bij de bouw van het nieuwe viaduct Hoog Burel over de A1 hergebruikte liggers toegepast, afkomstig uit de A7 bij Groningen. Het beton bleek nog van goede kwaliteit, waardoor de liggers op hun nieuwe bestemming naar verwachting nog minstens een eeuw mee kunnen.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil dat het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) gasleveranciers vraagt contracten aan gemeenten aan te bieden. Door het vijfde sanctiepakket tegen Rusland moeten contracten met Russische entiteiten voor 10 oktober 2022 opgezegd zijn. De overheid compenseert prijsstijgingen door het sluiten van nieuwe contracten niet.
Gezamenlijke aanbesteding
Op dit moment hebben zo’n 120 Nederlandse gemeenten een contract met het Russische Gazprom. De VNG wil voor al deze gemeenten een gezamenlijke aanbesteding organiseren, maar is bang dat na openstelling geen reacties zullen volgen. Het ministerie ziet het niet als haar taak om marktpartijen te beïnvloeden.
Ontheffing
Het is mogelijk ontheffing te krijgen voor beëindiging van bestaande contracten, maar energiecontracten worden vooralsnog niet generiek uitgesloten. Reden hiervoor is het feit dat generieke ontheffingen de effectiviteit van sancties teniet zullen doen. Voorwaarden voor ontheffing zijn nog in de maak, aanvragen worden individueel beoordeeld. Over boetes door vroegtijdige opzegging van contracten hoeven gemeenten zich volgens het ministerie geen zorgen te maken. die hoeven zij niet te betalen volgens de Europese sanctieverordening.
Circulaire
Het ministerie heeft de circulaire ‘Nieuw sanctiepakket Rusland heeft gevolgen voor overheidsaanbestedingen’ gepubliceerd. Hierin worden de gevolgen van het laatste sanctiepakket besproken en geeft het ministerie antwoord op specifieke vragen.
Vanaf 2023 is het gebruik van duurzaam beton verplicht in aanbestedingen. Dat is vastgelegd door de partijen van het betonakkoord. In dit akkoord werken 35 betonbedrijven, grote bouwers, gemeenten, rijksopdrachtgevers en ministeries samen. Doel is om internationale klimaatafspraken te halen.
De deelnemers aan het Betonakkoord spraken vier jaar geleden af om middels dit akkoord te verduurzamen. Hoe de verplichting vanaf 2023 precies vorm moet krijgen, wordt besproken met de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. De juridische uitwerking komt daarbij ook aan bod, dan wordt ook duidelijk of 2023 daadwerkelijk haalbaar is.
De ondertekenaars hebben geconcludeerd dat de verduurzaming nog niet snel genoeg gaat. Daarom nu deze verplichting. Men is bang dat het verduurzamen anders niet van de grond komt. De wettelijke verplichting vanaf 2023 moet goed zijn voor een reductie van CO2-uitstoot met 15 tot 20%. De eisen worden in 2025 en 2027 aangevuld met hogere recyclingpercentages.
Op dit moment is 7% van de wereldwijde CO2-uitstoot afkomstig van beton. Vanaf 20230 moet betonpuin onder wegen voor 100% een hoogwaardiger tweede leven krijgen in nieuw beton. De CO2-footprint van beton moet met alternatieven voor cement met 30% verlagen ten opzichte van 1990.
De effecten van aanbestedingseisen op de betonprijs zijn nog niet berekend. De verwachting is een hogere prijs, maar een steeds hogere CO2-belasting heeft nu ook al dat effect.
Bron: Cobouw
Uit onderzoek van Vereniging Circulair Friesland en MKB Regio Zwolle blijkt dat overheden meer kunnen doen op het gebied van circulair inkopen en aanbesteden. Er bestaan nog veel knelpunten bij circulaire inkoop. Kostenoverwegingen, een tekort aan kennis en bewustzijn en een gebrek aan dialoog tussen overheid en markt zijn beperkende factoren, stellen de onderzoekers.
Overheden zijn deels afhankelijk van (Europese) wetgeving als zij circulair inkopen en aanbesteden willen bevorderen. Toch kunnen overheden, zoals gemeenten, zelf ook stappen zetten om circulariteit in het inkoopproces te bevorderen. De onderzoekers, Arnold Appelman (advocaat aanbestedingsrecht bij DeHaan) en Ernst van Bergen (Rijksuniversiteit Groningen), constateren dat er te weinig kennis is over circulair inkopen en aanbesteden, en dat overheid en markt elkaar nog te weinig begrijpen.
Maatschappelijke waarde
De onderzoekers doen veertien aanbevelingen voor het verbeteren van circulair inkopen en aanbesteden. Appelman en Van Bergen raden overheden onder meer aan te investeren in kennis over circulariteit, aansluiting te vinden bij bestaande initiatieven op het gebied van circulariteit, en hulp in te roepen van een ervaren partij wanneer er voor het eerst een circulair inkooptraject wordt opgestart. Daarnaast stellen zij dat circulariteit een verplicht onderdeel moet worden van inkoopopleidingen, en dat inkopers het minimaliseren van klimaatimpact gelijk moeten stellen aan het creëren van maatschappelijke waarde.
Bron: Duurzaam-ondernemen.nl
Uit de analyse van openbare aanbestedingen door Bouwend Nederland en het Aanbestedingsinstituut, blijkt dat het aantal duurzame aanbestedingen binnen de woning- en utiliteitsbouw afneemt. In 2018 kwamen er 300 duurzame aanbestedingen in de zogeheten B&U-sector naar voren bij het onderzoek. In 2020 was dat aantal afgenomen tot 267.
Over het geheel nam het aantal duurzame aanbestedingen in de bouw juist toe. Dat is geheel te wijten aan het stijgend aantal duurzame aanbestedingen in de infrasector. Volgens Bouwend Nederland wordt de markt nog onvoldoende beloond voor duurzame innovaties.
Voor de analyse legde Bouwend Nederland circa duizend aanbestedingen onder de loep. Aanbestedende diensten die in 2019 en 2020 minstens zeven aanbestedingen uitschreven, werden meegenomen in de analyse.
De duurzaamste
Bouwend Nederland en het Aanbestedingsinstituut onderzoeken sinds 2018 elk jaar openbare aanbestedingen op duurzaamheid. Daaruit bleek eerder al dat de provincie Noord-Brabant dit jaar de meest duurzame publieke opdrachtgever is, gevolgd door Rijkswaterstaat en de gemeente Assen.
Alle negen ministeries gaan de C02-prestatieladder gebruiken bij inkoop. De nieuwe aanpak moet leiden tot duurzamere inkoop en bijdragen aan het doel in 2030 klimaatneutraal te zijn.
De Rijksoverheid is volgens analyse van het RIVM verantwoordelijk voor 18% van de totale klimaatimpact. Om in 2030 klimaatneutraal te zijn, is meer actie nodig. Het ministerie van I&W en het ministerie van EZK kochten al in met behulp van de CO2-prestatieladder. Nu stapt ook de rest van de ministeries over op inkoop met behulp van de CO2-prestatieladder.
Organisaties die werken met de CO2-prestatieladder moeten zich daarvoor certificeren. Jaarlijks voert een externe partij een audit uit. De organisatie gaat in eerste instantie aan de slag met de eigen CO2-uitstoot. Hoe hoger de organisatie op de ladder komt, hoe verder deze ook in de keten aan de slag gaat met duurzaamheid. In totaal beslaat de CO2-prestatieladder vijf treden. Ook bedrijven kunnen zich certificeren, waardoor ze gunstiger uit de bus kunnen komen bij aanbestedingen.
Concrete stappen
Ivo Bonajo, programmamanager duurzame bedrijfsvoering Rijksoverheid, is blij met de invoering van de CO2-prestatieladder. “Met het besluit om de CO2-prestatieladder in te voeren laat de Rijksoverheid zien zelf serieus aan de slag te zijn met deze boodschap. Ik vind dit een mooie stap en goed signaal. Tegelijk besef ik me dat we er hiermee nog niet zijn en ons succes zal afhangen van de concrete maatregelen en stappen die we nog moeten zetten.”
Bron: Denkdoeduurzaam.nl, SKAO.nl
Even op pad naar een ander kantoor voor een werkafspraak. Voorheen pakten medewerkers van de Belastingdienst dan het openbaar vervoer, dienstauto of leenfiets. Dat gaat veranderen, als het contract is getekend met een partij die 346 elektrische leasefietsen levert voor medewerkers van de Belastingdienst, het Rijksvastgoedbedrijf en Rijkswaterstaat. Senior inkoper bij het Inkoopuitvoeringscentrum (IUC) van de Belastingdienst Daphne Biervliet regelt het.
‘Eerst wilden we gewone fietsen aanbesteden voor onze medewerkers’, zegt Daphne. “Gaandeweg is dat plan veranderd. We willen fietsen aantrekkelijker maken dan de dienstauto of het OV. Vooral om de gezondheid en beweging van medewerkers te stimuleren. Ook als je krap in je tijd zit, kun je met een elektrische fiets snel van het ene naar het andere kantoor voor een afspraak. Bovendien is de elektrische fiets goedkoper dan de dienstauto of met het OV.” De verwachting is dat een op de dertig medewerkers gebruikmaakt van een elektrische leasefiets. Daphne: “Onze visie is dat de fiets alleen maar een populairder vervoersmiddel gaat worden. Door corona gaan mensen toch niet zo graag meer het openbaar vervoer in.”
Daphne: “Momenteel staan er bij elk pand leenfietsen en dienstauto’s. Die zijn in ons bezit. Nadeel is dat de fietsen van verschillende merken zijn en het onderhoud is belegd bij verschillende partijen. Inkooptechnisch is dat best onhandig.” Het voordeel van leasen is volgens Daphne dat één partij straks niet alleen fietsen levert, maar ook onderhoud, reparatie en pechhulp langs het fietspad. ‘Straks is één partij voor drie jaar lang verantwoordelijk voor kwalitatief hoogwaardige elektrische fietsen die op elk moment te gebruiken zijn.”
Belangrijke voorwaarde voor deze aanbesteding was: zo duurzaam mogelijk. Daphne: “Het liefst kopen we 100% circulaire elektrische fietsen in. Maar je hebt een markt nodig die aan die wens kan voldoen. Daarom heb ik eerst een marktconsultatie gehouden. Er zijn circulaire varianten te krijgen, maar die zijn heel duur en van slechtere kwaliteit. Op twee marktpartijen na maken alle leveranciers hun elektrische fietsen van nieuwe materialen. Enorm jammer, want normale fietsen kunnen tegenwoordig wel 100% circulair én kwalitatief worden geproduceerd.”
De markt voor elektrische fietsen kan niet achterblijven als het aankomt op circulariteit.
Daphne Biervliet, Senior Inkoper IUC Belastingdienst
De markt voor elektrische fietsen is dus nog niet rijp voor 100% circulair. Daphne: “Dan heeft het ook geen zin om die eis te stellen. En dus hebben we onze eis omgezet in een wens: we vragen marktpartijen wat ze dan wél kunnen doen op circulair gebied. Bijvoorbeeld fietsaccessoires leveren van gerecyclede materialen. Of alle onderdelen van de fiets na de levensduur hergebruiken. De aanbesteding is nu gepubliceerd. We zijn heel benieuwd hoe marktpartijen circulariteit tot uiting willen laten komen in productie, onderhoud, reparatie en de terugname van de fietsen na het leasecontract.”
De elektrische leasefietsen worden ingekocht voor drie organisaties: de Belastingdienst, het Rijksvastgoedbedrijf en Rijkswaterstaat. Daphne: “Ik vond het uitdagend om met drie partijen alle wensen te stroomlijnen. De een gaat liever voor circulaire normale fietsen, de ander voor minder circulaire maar dan wel elektrische fietsen. Daarbij was de aanbesteding best technisch. Ik wist niets van elektrische fietsen. We hebben veel onderzoek gedaan en informatie opgehaald bij onder meer de ANWB. En de politie heeft ons geholpen, zij hebben recent een soortgelijke aanbesteding in de markt gezet.”
We zijn heel benieuwd hoe marktpartijen circulariteit tot uiting willen laten komen.
Daphne Biervliet, Senior Inkoper IUC Belastingdienst
Zelf handelt Daphne zo duurzaam mogelijk. “Als ik iets koop, kijk ik altijd eerst naar het labeltje. Waar is het gemaakt? Welke grondstoffen zijn gebruikt? Rijksinkopers hebben de verantwoordelijkheid via inkoop iets terug te doen voor de maatschappij en de planeet, vind ik. Vanuit die gedachte heb ik ook met een projectteam het Ambitieweb geïmplementeerd binnen ons IUC. Dat is een tool om helder te krijgen hoe de opdrachtgever een aanbesteding wil verduurzamen, bijvoorbeeld op het gebied van circulariteit of social return. Sinds januari is elke inkoper van ons IUC verplicht om via dit Ambitieweb in te kopen en dus een zo duurzaam mogelijk resultaat te bereiken. De meest duurzame inkoper wint de MVI-bokaal.”
Als wij als Rijkoverheid onze wensen kenbaar maken, is de kans groot dat er op den duur iets verandert in het productieproces.
Daphne Biervliet, Senior Inkoper IUC Belastingdienst
Elke circulaire stap vooruit is er één, vindt Daphne. “De markt voor elektrische fietsen kan niet achterblijven als het aankomt op circulariteit. Als wij als Rijkoverheid onze wensen kenbaar maken, is de kans groot dat er op den duur iets verandert in het productieproces.” Mooi nieuws is dat de ‘oude’ leenfietsen niet zomaar worden weggegooid. Daphne: “De huidige fietsen voeren we af en we gaan op zoek naar een mooie bestemming met maatschappelijke waarde. De fietsen komen bijvoorbeeld terecht bij de Dienst Justitiële Instellingen of, opgeknapt en wel, bij mensen die zich anders geen fiets kunnen veroorloven.”
Meld je aan voor meer informatie over Inkoop bij de Rijksoverheid
De Rijksoverheid is Premium Partner van Aanbestedingscafe.nl.
De overheid moet duurzaam aanbesteden verplicht stellen. Door het vrijblijvende karakter van duurzame inkoop af te schaffen kan Nederland de klimaatdoelen behalen. En daar moeten we zo snel mogelijk mee beginnen, betoogden Fredo Schotanus, Mark Hillen en Jeroen Wegkamp onlangs in een essay in Binnenlands Bestuur.
Aanbestedingscafe.nl ging in gesprek met Fredo Schotanus, bijzonder hoogleraar Publieke Inkoop UU en principal consultant bij Significant Synergy en Mark Hillen, directeur en voorzitter van Social Enterprise NL.
Inkopers willen wel duurzaam inkopen, maar directie en budgethouders vormen nog te vaak een obstakel, stellen Hillen, Schotanus en Wegkamp in hun essay. Als we inkopen met maatschappelijke waarde minder vrijblijvend – verplicht – maken, verandert dat. En dat is belangrijk, want de overheid heeft een voorbeeldrol. Die kan de private sector inspireren of zelfs dwingen anders te werk te gaan, waardoor de duurzame en circulaire samenleving pas echt een impuls krijgt. Het liefst gebeurt dat volgens hen zo snel mogelijk: start dit jaar of in 2022 al. Geef tussen 2023 en 2025 invulling aan manifesten als ‘Inkopen met impact’. Doe dat bijvoorbeeld door maatschappelijke gunningscriteria meer gewicht te geven, of alleen offertes bij duurzame of sociale leveranciers uit te vragen. En zorg ervoor dat er een Gids Duurzaam en Sociaal Inkopen komt, zodat niemand hoeft te wachten op wetgeving. Uiteindelijk zou inkopen op prijs-kwaliteit-impact zo binnen drie jaar verplicht kunnen zijn voor alle overheden. “MVI wordt de norm, niet-maatschappelijk inkopen wordt een risico”, schrijven ze. “Blijvende verandering vereist een wettelijke stok achter de deur.”
Maar waarom die verplichting om duurzaam aan te besteden? “Omdat er anders weinig van terecht komt”, zegt Hillen vastberaden. Schotanus beaamt dat. “Verplichting levert weerstand op, maar dit onderwerp is zó belangrijk. Net als rechtmatigheid, dat vinden we ook belangrijk dus verplichten we dat ook.” Hoewel hij goede ontwikkelingen ziet bij overheidsinstanties vindt hij wel dat het tempo omhoog mag. Dat geldt vooral voor lokale en kleinere overheden. “Voor kleine organisaties komt duurzaam inkopen allemaal ‘eventjes’ bij.”
Vorig jaar riep de Europese Commissie al op circulair aanbesteden minder vrijblijvend te maken. Had de Nederlandse overheid duurzaam aanbesteden niet allang verplicht moeten stellen? Volgens Hillen loopt Europa voor op de meeste lidstaten, en zeker op Nederland. “We lopen echt niet voorop als het gaat om sociaal ondernemerschap. Europa vraagt ons steevast: ‘waarom zit er geen ambtenaar uit Nederland aan tafel?’ En dit is echt niet het enige thema waarbij dat speelt.” Hillen noemt de Nederlandse houding zelfs arrogant. “In Nederland denken we dat we het beter hebben geregeld dan de rest, maar we zijn op het gebied van duurzame, nieuwe energie en biodiversiteit het sukkeltje van Europa. Nederland heeft wat dat betreft een raar zelfbeeld”, vindt hij.
Dit onderwerp is zó belangrijk. Net als rechtmatigheid, dat vinden we ook van groot belang. Dus moeten we dit ook verplicht stellen.
Fredo Schotanus, bijzonder hoogleraar Publieke Inkoop
Het lastige aan duurzame en sociale inkoop is dat het vaak niet eenvoudig te kwantificeren is. “Je ziet het effect van duurzaam en sociaal inkopen meestal niet direct. We praten over externe kosten die moeilijker meetbaar zijn”, legt Schotanus uit. De opbrengsten zijn pas na jaren terug te zien in de boeken. “Daar kun je met inkoop wel een paar dingen mee doen. Je kunt je richten op de grote vervuilende component of de grote sociale component binnen je inkoop. Focus je dáárop met je gunningscriteria.” Volgens Schotanus hoeft duurzaamheid ook niet perfect gemeten te worden. “Je kunt ideale doelen benaderen, net als bij social return. Dat is best een vaag begrip, maar dat proberen we ook concreet te maken. Soms wordt social return omgezet in een fictieve waarde van euro’s. Dat klopt niet exact, maar het geeft wel een indicatie van de maatschappelijke waarde. Datzelfde kun je doen voor duurzaamheid. Dat gebeurt in de bouw ook steeds vaker.”
“MVI wordt de norm, niet-maatschappelijk inkopen wordt een risico.”
Mark Hillen, directeur en voorzitter Social Enterprise NL
De voorgestelde Gids Duurzaam en Sociaal Inkopen zou daarbij handvatten moeten bieden. “Het gaat niet lukken om met die Gids een exacte definitie te formuleren voor wat wel en niet duurzaam is”, denkt Schotanus. Hij schat in dat het voor tachtig procent van de aanbestedingen echter best mogelijk is vast te stellen of iets wel of niet duurzaam is. “Dan houd je wel een twijfelgebied over”, geeft hij toe. Leidt dat dan niet tot nog meer rechtszaken, als duurzaam aanbesteden verplicht is maar het niet exact duidelijk is wát dat is? Daarover zegt hij: “Je kunt binnen de huidige regels al heel veel doen waar geen discussie over is te voeren, en de gids schept verdere helderheid. Maar het zou goed zijn om de grenzen op te zoeken. Een kort geding over de mate van duurzaamheid van een aanbesteding vind ik relevanter dan het zoveelste kort geding over de beoordeling van inschrijvingen.”
Het gaat volgens Schotanus verder dan inkoop boven de Europese aanbestedingsdrempels. “Publieke inkoop en duurzame en sociale ondernemers lijken geschapen voor elkaar. We streven immers allebei naar het creëren van maatschappelijke waarde. Je zou denken: dat is een match made in heaven. Maar ze weten elkaar nog vaak niet te vinden.” Schotanus denkt dat sociaal ondernemers de overheid nog te weinig zien als klant. Maar ook de overheid zou volgens hem meer kunnen doen. Twee derde van het overheidsinkoopvolume bevindt zich onder de EU-drempels. “Dat betekent dat je meer vrijheid hebt om inkoop in te richten zoals je wilt. Bijvoorbeeld om zelf te bepalen wie je uitnodigt als het gaat om enkelvoudige of meervoudige onderhandse opdrachten.” Dat zit volgens hem nog niet op het netvlies van de gemiddelde inkoper. Ook kennis over het aanbod van duurzame en sociale ondernemers ontbreekt vaak nog, zegt Schotanus. “Terwijl dit juist een belangrijke taak voor inkopers is: het samenbrengen van vraag en aanbod.”
Daarnaast lopen sociaal ondernemers tegen andere drempels aan, zegt Hillen. “Het aanbestedingsbeleid van overheden is niet altijd mkb-vriendelijk. Er zijn ondernemers die er niet aan beginnen omdat overheden uiteindelijk toch voor de laagste prijs kiezen. Zij doen daar niet meer aan mee, het kost hun gewoon te veel tijd.”
Inkopers die aan de slag willen met duurzaam inkopen kunnen het beste op zoek gaan naar goede voorbeelden. Dat vereist wel van collega-inkopers dat ze openheid van zaken geven. “Dat staat haaks op de inkoopcultuur. Laat jezelf zien, wees eens trots op wat je doet. Doe een boekje open zodat mensen mee kunnen kijken”, zegt Hillen. En gebruik niet steeds hetzelfde bestek, voegt Schotanus toe. “Kopieer het bestek van degene die het best, het meest duurzaam inkoopt en niet van de vorige aanbesteding van vier jaar geleden.” Het zou volgens Hillen mooi zijn als ook de concrete zaken gedeeld worden. “Waar heb je duurzame doelen vertaald naar beleid en waar heb je dat beleid vertaald naar een aanbesteding? En waar liep het minder goed? Laat dat gewoon zien, dat helpt enorm. Begin klein, en inspireer als inschrijver de inkoper en budgethouder, stellen ze. Schotanus: “Op het moment dat je niks doet aan duurzaamheid, vallen de kosten op de lange termijn veel hoger uit. En die kosten komen waarschijnlijk voor een groot deel op de schouders van de overheid terecht. Dus je snijdt jezelf in de vingers als je hier niks mee doet.Het loont veel meer te investeren in preventie dan het op te lossen in de toekomst.”
Laat jezelf zien, wees eens trots op wat je doet. Doe een boekje open zodat mensen mee kunnen kijken.
Mark Hillen, directeur en voorzitter Social Enterprise NL
Vooruitkijken
Is het niet al te laat voor deze maatregelen? “Nee”, zegt Schotanus. “Alle rapporten zeggen dat het nog kan. Maar dan moeten we het wel nú doen.” Volgens Hillen maakt het weinig uit om terug te kijken, naar wat we hadden moeten doen. “Je kan nu doen wat je nog kan doen, en je kunt niet doen wat je gisteren kon doen.”
Ben je ook bezig met duurzaam aanbesteden? Fredo Schotanus en Mark Hillen ontvangen graag praktijkverhalen – best practices – van inkopers die zich succesvol bezighouden met duurzame inkoop en aanbestedingen. Laat je reactie hieronder achter of neem contact met ze op via [email protected] en [email protected].
In de vorige aflevering bespraken we wat je kunt doen als een aanbesteding circulair moet zijn. Ivo Bonajo van het ministerie van BZK adviseerde om meer tijd uit te trekken voor duurzame aanbestedingen. Die tijd heb je volgens hem nodig om te onderzoeken wat er mogelijk is en hoe je het traject succesvol kan maken.
In deze aflevering zoomen we in op hoe je kunt meten en weten in welke mate een aanbesteding duurzaam is. Of omgedraaid: hoe weet je als inschrijver dat jouw aanbod veel punten scoort op de gestelde duurzaamheidscriteria. In gunningsprocedures is het belangrijk om dat zo objectief mogelijk te maken. Maar zijn er eigenlijk zekerheden als je over duurzaamheid praat? Of blijft de scheidslijn tussen echt groen en greenwashing flinterdun? Deze en andere vragen leggen we voor aan onze gasten: Lex de Bruijn (bestuurder MVO Register), Roy Vercoulen (CEO Circular IQ) en René Meertens (Gunstrateeg Corus Advies).
Nieuws:
Kabinet koopt nog meer testcapaciteit in ondanks onbenutte teststraten
e-Learning aanbesteden sociaal domein beschikbaar voor aanbieders
Brussel wil dat Nederlandse woningcorporaties gaan aanbesteden
Events:
Circulair inkopen, the next step
Jurisprudentiemarathon Commissie van Aanbestedingsexperts
Reactie, vraag of opmerkingen?
Vond je dit een leuke podcast? Vergeet de podcast niet te liken en te delen en je te abonneren. Heb je een vraag of opmerkingen, stuur dan een mail naar: [email protected]. De leukste reactie belonen we met een verrassingspakket.
Informatie over partnering met podcast de Gunningsfactor?
Er zijn ook mogelijkheden om je product, dienst of bedrijf te promoten. Interesse? Stuur dan een mail naar: [email protected].
Bijna twee jaar geleden lanceerde het Rijk het programma Inkopen met Impact. Maar in hoeverre lukt het om het enorme bedrag dat we jaarlijks uitgeven via overheden en aanbestedingen, aan te wenden om échte verbeteringen door te voeren? Die vraag kwam aan bod in de laatste aflevering van podcast De Gunningsfactor.
Sander van den Broek ging in gesprek met Ivo Bonajo, Sustainablity Manager bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, en Koen Spekreijse, Senior Consultant en duurzaamheidsexpert bij Significant Synergy.
Bonajo ziet dat de Rijksoverheid de duurzaamheidsambities op papier in elk geval stevig verankerd heeft. In de uitvoering is dat echter niet altijd te zien. “In de praktijk verliest de duurzaamheidsopgave het vaak van andere prioriteiten. Dus wat mij betreft mag het wat ambitieuzer in de uitvoering.” Ook Spekreijse ziet een verschil tussen idee en praktijk. “Het is heel makkelijk om als organisatie te roepen dat je de klimaatdoelen die vanuit de Sustainable Development Goals (SDG’s) zijn afgeleid, gaat realiseren. Maar hoe vertaal je dat naar de verschillende behoeftes in organisaties?”
Gebrek aan tijd is volgens Bonajo de grootste drempel voor circulair inkopen en aanbesteden. “Circulair worden is een grote opgave. Dat staat nog in de kinderschoenen. We moeten nog heel veel uitvinden, toepassen en ontdekken en doen.” Hij ziet dat ambtenaren mooie resultaten bereiken als zij voldoende tijd krijgen om aan een circulaire opgave te werken. Die tijd is nodig om zich te verdiepen in circulariteit, de markt te benaderen en de interne organisatie klaar te stomen, bijvoorbeeld voor de inkoop van circulair kantoormeubilair. “Als zij die tijd niet krijgen, wordt het circulair op papier, maar verder komt het niet. Het is makkelijk opgeschreven, maar uitvoeren kost gewoon tijd.”
Fredo Schotanus, hoogleraar Publieke Inkoop, sprak in aflevering 6 van De Gunningsfactor al kort over circulair en duurzaam inkopen. Onderzoek van Tim Gaaikema wijst uit dat er nog nauwelijks aandacht is voor circulariteit in aanbestedingen. Schotanus vraagt zich af of een Gids Duurzaamheid, gelijk aan de Gids Proportionaliteit, een goed idee is. Bonajo denkt dat een compacte gids die fungeert als richtlijn een goede toevoeging zou zijn. Een flink document zoals de Gids Proportionaliteit, hoeft van Bonajo niet. “Die details schrikken mij altijd een beetje af. Ik denk juist dat je bij dit onderwerp op zoek moet gaan naar creativiteit, innovatie en ruimte. Zowel aan de kant van de overheid als de markt zijn er genoeg slimme mensen die daar mooie oplossingen voor kunnen bedenken.” Als voorbeeld noemt Bonajo de logistieke hub in die in Rijswijk is gecreëerd. Hier worden alle producten voor ministeries en de gemeente Den Haag afgeleverd, waarna ze op milieuvriendelijke manier de stad in worden gebracht
Het is makkelijk opgeschreven, maar uitvoeren kost gewoon tijd.”
Ivo Bonajo, Manager Sustainability Ministerie van Binnenlandse Zaken en Konkinkrijksrelaties
De juiste tools
Ook volgens Spekreijse is de factor tijd van belang. Als een gemeenteraad wil dat er circulair aanbesteed wordt, moet je als aanbesteder vooral hopen dat je de opdracht op tijd op je bord krijgt. Daarna is het zaak de markt zo snel mogelijk te betrekken en in het voortraject voldoende ruimte te laten voor het vinden van een oplossing. En de markt is niet de enige partij die aan het werk moet, zegt Spekreijse. “Het resultaat is een combinatie van de inspanningen die je zelf als organisatie levert en wat de markt te bieden heeft.”
Ten slotte zijn er ook een aantal tools die inkopers zich eigen kunnen maken, zoals de Milieukostenindicator (MKI) en Total Cost of Ownershop (TCO). Spekreijse vindt dat inkopers vaker naar de TCO zouden moeten kijken om de kosten gedurende de levensduur van een product in te kunnen schatten. “Als die stap gemaakt kan worden dan is het eenvoudiger om mee te praten over de afwegingen die gelden voor nu, maar ook voor de toekomst. Elke inkoper zou zich moeten bekwamen in dat soort thema’s om in de rol van businesspartner te kunnen komen.” Volgens Spekreijse kan een inkoper als businesspartner een veel betere aanbesteding uitvoeren.
Inkoopafdelingen zouden er daarnaast goed aan doen te kiezen voor een langetermijnperspectief. “Als je marktkennis moet vergaren voor een aanbesteding die pas over drie jaar op de kalender staat, dan vergt dat een heel andere houding van de inkoper en de inkoopfunctie van een gemeente. Je moet een lange adem hebben. Nu zie je vaak dat er binnen negen maanden een contract moet liggen, waarvoor ook nog eens rechtmatig moet worden ingekocht.” En samenwerken blijft van groot belang. Niet alleen voor de inkoopafdeling, of de inkoper en aanbieder, maar ook voor afdelingen onderling. “Ik denk dat het belangrijk is dat een inkoper andere perspectieven brengt. Vaak komen er technisch inhoudelijke perspectieven naar voren, maar bij circulariteit gaat het ook om de organisatie en de financiële processen. Als je collega’s daarin kunt ondersteunen, dan werk je samen aan de meest duurzame resultaten. Dan is het effect het grootst.”
Beluister de hele aflevering hieronder terug of kies voor één van de eerdere afleveringen uit het archief.
In de raadsvergadering is besloten dat de aanbesteding circulair moet. Maar wat is dat precies en hoe pak je dat aan? In deze aflevering staan aanbestedingen centraal die duurzaam moeten. Niemand is tegen een beter milieu, toch? Waar moet je dan op letten? Is het alleen een kwestie van meer geld, of komt er meer bij kijken? We praten met Ivo Bonajo (Ministerie van BZK) en Koen Spekreijse (Significant Synergy) over de beren op de weg. Hoe schiet je die? Waar haal je kennis vandaan en wat moet je zeker niet doen?
Verder in deze aflevering het laatste aanbestedingsnieuws en een overzicht van de leukste events die – ondanks corona – gewoon doorgaan.
Linkjes:
Inkopen met Impact – https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/10/28/inkopen-met-impact
Events:
NEVI’s CPO debat: https://nevi.nl/evenementen/nevi-cpo-debat
Aanbesteden in 10 dagen: https://www.supplyvalue.nl/product/aanbesteding-in-10-dagen/
Reactie, vraag of opmerkingen?
Vond je dit een leuke podcast? Vergeet de podcast niet te liken en te delen en je te abonneren. Heb je een vraag of opmerkingen, stuur dan een mail naar: [email protected]. De leukste reactie belonen we met een verrassingspakket.
Informatie over partnering met podcast de Gunningsfactor?
Er zijn ook mogelijkheden om je product, dienst of bedrijf te promoten. Interesse? Stuur dan een mail naar: [email protected].
