Gemeentelijke samenwerking zorgt voor meer uitgaven

Samenwerking tussen gemeenten verlaagt de uitgaven niet. Ook leidt samenwerking niet tot een meetbare verbetering van gemeentelijke voorzieningen. Dat terwijl het aantal samenwerkingen tussen gemeenten tussen 2005 en 2013 wel een enorme vlucht heeft genomen. In die periode verviervoudigden de uitgaven via gemeentelijke samenwerkingen tot ruim 8 miljard euro per jaar. Dat concluderen Maarten Allers en Tom de Greef van het Centrum voor onderzoek van de economie en lagere overheden (COELO), verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.

De gemeentelijke uitgaven per inwoner veranderen niet als gevolg van een samenwerking. Zelfs na enkele jaren ontstaat er geen financieel voordeel voor gemeenten die meer samenwerken. Dat blijkt uit het onderzoek van COELO. Op deelterreinen kan samenwerking wel geld besparen, maar dat is niet zichtbaar in de totale uitgaven.

Verschillen beleidsvelden
Een samenwerking kan verschillend uitpakken voor verschillende beleidsvelden. COELO concludeert dat samenwerking bij afvalinzameling en sociale dienst geen effect heeft op de uitgaven. Samen belasting innen bespaart dan weer wel geld. Gemiddeld dalen de kosten van belastinginning met 15 procent.

Uitgaven nemen toe
Vaak wordt gedacht dat kleine gemeenten niet de schaal hebben om bepaalde taken efficiënt te kunnen uitvoeren. Samenwerking blijkt echter niet de juiste oplossing. Uit het onderzoek blijkt dat bij kleine gemeenten de uitgaven door samenwerking eerder toe- dan afnemen. Ook bij grote gemeenten blijkt dat zo te zijn. Bij middelgrote gemeenten heeft samenwerking geen effect op de uitgaven.

Gemeentelijke voorzieningen
Ook keek COELO naar de effecten van een samenwerking op de gemeentelijke voorzieningen. Er werden geen bewijzen gevonden dat de gemeentelijke voorzieningen verbeteren door een gemeentelijke samenwerking. De onderzoekers geven aan dat die relatie moeilijk te meten is. Ze benadrukken daarom dat de bevindingen niet bewijzen dat voorzieningen door samenwerking niet kunnen verbeteren. De onderzoekers hebben alleen geen aanwijzingen gevonden dat dit wél gebeurt.