Gros Europese landen loopt achter op gebied van innovatie door inkoop

Onderzoeksbureau PWC onderzocht hoe goed de EU-lidstaten het doen op het vlak van innovatie door inkoop. Nagenoeg alle Europese landen realiseren de potentie van innovatie door inkoop onvoldoende. Nederland doet het als een van de weinige landen overwegend goed.

Dat veel Europese landen innovatie door inkoop onvoldoende benutten was al bekend. De EU liet hier in 2015 onderzoek naar doen. PWC ontwikkelde een benchmarking methode waardoor duidelijk wordt hoe goed nationaal beleid bijdraagt aan innovatie door inkoop en hoeveel landen investeren in de inkoop van innovatieve oplossingen. Daarvoor nam PWC 27 lidstaten, plus Zwitserland, Noorwegen het het Verenigd Koninkrijk onder de loep.

Op het gebied van nationaal beleid scoort Finland het hoogst, gevolgd door Zwitserland en Nederland. De landen die onder het Europees gemiddelde scoren liggen veelal in Oost-Europa. Ook Ierland hoort hierbij. De onderzoekers gebruikten een set indicatoren tot een score te komen. ‘Innovation procurement’-beleid vervult gemiddeld slechts een kwart van het potentieel. De landen die het goed doen beschikken over een overheid die zich committeert aan innovatie door inkoop, stellen doelen en meten die en hebben een concreet actieplan en budget om die doelen te bereiken.

Investeren in innovatie
Het rapport kijkt ook naar het aandeel investeringen in innovaties. Daar behoort Nederland tot de ‘top performers’. De Nederlandse overheid investeert een kleine twaalf procent van het totale publieke inkoopbudget in innovatieve oplossingen. Volgens de onderzoekers is een minimale investering van zeventien procent nodig in een ‘gezonde economie’. Veel van deze investeringen worden gedaan in de zorg, het OV, algemene publieke diensten en publieke orde.

Opvallend is dat veel innovaties worden ingekocht omdat de leverancier op eigen initiatief een vernieuwende dienst of product aandraagt. Ook worden de meeste innovatieve oplossingen niet via openbare aanbestedingen uitgevraagd, maar ingekocht zonder dat de uitvraag gepubliceerd wordt.

ICT
Ten slotte keken de onderzoekers naar de inkoop van innovatieve ICT omdat deze sector voor een groot deel bijdraagt aan de efficiëntie en effectiviteit van de publieke sector. Hierop scoort Nederland matig. Slechts drie procent van het totale budget voor publieke inkoop wordt hierin geïnvesteerd. Voor een gezonde economie zouden Europese landen moeten streven naar een investering van minimaal tien procent. Alleen Finland, Ierland en Zweden komen enigszins in de buurt bij dit doel. Het Europees gemiddelde ligt op 3,5 procent.

Om de scores te verbeteren dienen landen een concreet actieplan op te stellen, moeten overheden zich committeren aan innovatie door inkoop en dient er voldoende geïnvesteerd te worden in innovatie. In het bijzonder in innovatieve ICT-oplossingen. Als dit niet gebeurt is de kans groot dat economische groei afremt.

Bron: onderzoeksrapport ‘The strategic use of public procurement for innovation in the digital economy’