Inkoop met Rutte III; het vertrouwen in de toekomst waard?!

Inmiddels zijn er al de nodige oneliners in de markt geslingerd om de plannen van Rutte III te duiden (beter gezegd: te kraken). Geen oneliner vanuit onze kant. Wel een kort overzicht van de gepubliceerde plannen. Duiding is nog niet mogelijk. We zijn erg benieuwd naar de invulling.

Rutte III benoemt het vak inkoop als belangrijk terrein dat hoogwaardige en schaarse specialisten vergt. Duidelijk punt uit het Regeerakkoord. Maar ook inhoudelijk worden in het Regeerakkoord een aantal aandachts- en actiepunten benoemd die inkoop & aanbesteden raken.

Met investeringen, focus op duurzaamheid, oog voor de positie van het MKB, de kwaliteit in inkoop (specifiek bij zorg), en stimuleren van samenwerkingen (zowel publiek-publiek als publiek-privaat) grijpt Rutte III in, in het inkooplandschap. Ook innovatie is een sterk terugkerend thema. Rutte III geeft aan innovatie aan te jagen onder andere door een overheid die zich als ‘launching customer’ gaat opstellen.

Het blijft natuurlijk de vraag hoe diep er wordt ingegrepen: hoe worden de benoemde punten concreet in de praktijk gebracht? Neem als voorbeeld de kreet dat “aanbesteden door de overheid toegankelijker moet worden voor het MKB”. Hoe dan? We hebben immers de Aanbestedingswet en Gids Proportionaliteit waar maatregelen in zijn opgenomen om toegankelijkheid van MKB te vergroten. Gaan die regelingen (verder) de op schop? Dat zal de tijd moeten uitwijzen.

Voor nu doen we het nog even met aandachtspunten. We houden het scherp in de gaten om te zien of de ambitie die Rutte III uitstraalt, daadwerkelijk ‘vertrouwen wekt in de toekomst’.

We zetten de punten die inkoop & aanbesteden betreffen of raken, voor u op een rij:

• Het Rijk gaat meer inzetten op innovatie en onderzoek. Zo komt er een groter budget voor toegepast onderzoek door “grote technologische instituten die aantoonbaar aan marktbehoeften tegemoetkomen” en publiek-private samenwerking bij universiteiten en hogescholen met focus op bèta en techniek.
• Start-ups en publiek-private samenwerking met het midden- en kleinbedrijf worden gestimuleerd.
• Wet- en regelgeving wordt gemoderniseerd zodat bedrijven met hun diensten en producten beter kunnen inspelen op maatschappelijke en technologische veranderingen.
• Er komen passende regels en meer ruimte voor ondernemingen met sociale of maatschappelijke doelen met behoud van een gelijk speelveld.
• Om regionale kansen te benutten sluit de Rijksoverheid “deals” met decentrale overheden, waarin de partijen zich verplichten om samen aan nieuwe oplossingen te werken.
• De overheid gaat zijn inkoopkracht beter benutten voor het versnellen van duurzame transities, inschakelen van kwetsbare groepen en om innovatief in te kopen.
• Bij de keuze tussen het al dan niet uitbesteden van activiteiten door de Rijksoverheid zullen bedrijfseconomische en maatschappelijke overwegingen in beschouwing genomen worden.
• De overheid gaat als launching customerinnovatie aanjagen door meer gebruik te maken van de Small Business Innovation Research regeling (SBIR), bijvoorbeeld vanuit Defensie en Rijkswaterstaat.
• Om oneigenlijke en ongewenste concurrentie tussen overheden en private partijen te voorkomen, zal de algemeen belang bepaling in de Wet Markt en Overheid worden aangescherpt. Voor activiteiten die door overheden ontplooid worden en die anders niet of onvoldoende door marktpartijen worden aangeboden, zoals sport, cultuur, welzijn en reïntegratiediensten, blijft er een mogelijkheid om deze door overheden te verzorgen.
• Aanbesteden door de overheid moet toegankelijker worden voor het MKB. De overheid betaalt altijd binnen 30 dagen en stimuleert bedrijven en andere (semi-)overheden het betaalgedrag overeenkomstig te verbeteren.
• De overheid gaat zijn inkoopkracht beter benutten voor het versnellen van duurzame transities, inschakelen van kwetsbare groepen en om innovatief in te kopen.
• De overheid ziet dat publieke aanbestedingen bij overheidsopdrachten in het sociale domein kunnen bijdragen aan goede en betaalbare ondersteuning en kansen bieden voor nieuwe toetreders en innovatieve vormen van ondersteuning. De huidige wet- en regelgeving bevat ruimte voor het stellen van specifieke, functionele eisen, die gemeenten beter kunnen benutten in hun aanbesteding. Het Rijk zal de gemeenten hierbij ondersteunen.
• De overheid neemt maatregelen om de kosten van genees- en hulpmiddelen te beheersen, waaronder een scherpere inkoop en een herberekening van het geneesmiddelenvergoedingssysteem. Deze maatregelen leiden tot een besparing van ruim 460 miljoen euro per jaar. Op nationaal en Europees niveau wordt samengewerkt voor de inkoop van geneesmiddelen, transparantie over kostenopbouw, innovatie (zoals personalised medicine) en de toegankelijkheid voor patiënten. De farmaceutische industrie wordt gestimuleerd en, indien nodig, met kracht aangezet tot een lagere prijsstelling. De nationale ‘sluis’ wordt voortgezet, waarbij er ruimte blijft voor decentrale onderhandelingen tussen verzekeraars, ziekenhuizen, beroepsverenigingen en farmaceutische bedrijven.
• Het beleid zoals neergelegd is in de Algemene Maatregel van Bestuur over een goede verhouding tussen prijs en kwaliteit bij de inkoop van Wmo-voorzieningen wordt voortgezet. Begin 2019 wordt deze geëvalueerd.
• De markt van brievenbuspost krimpt al jaren. Steeds minder consumenten sturen fysieke post. Het kabinet wil de universele postdienst op het huidige kwaliteitsniveau, op het platteland en in krimpregio’s verankeren. Onderzocht wordt of aanbesteding van de universele postdienst al dan niet de voorkeur verdient boven het huidige model waarbij de overheid PostNL compenseert voor de verlieslatende activiteiten.
• Als de NS de prestatie-indicatoren voor de HSL-Zuid voor de derde keer op rij niet haalt, zal het vervoer op de HSL-Zuid opnieuw worden aanbesteed.
• Niet alleen de prijs, maar ook de kwaliteit moet centraal staan bij de zorginkoop. Daartoe moeten zorgaanbieders en verzekeraars verzekerden laagdrempeliger inzicht in de kwaliteit van het zorgaanbod en de ingekochte zorg per polis geven. Ook wordt de transparantie van de prijzen in de zorg stapsgewijs vergroot.
• Voor het functioneren van de overheid is het goed dat deze op belangrijke terreinen voldoende expertise in huis heeft. Het beloningsniveau bij de overheid moet zodanig zijn dat ook hoogwaardige en schaarse specialisten, bijvoorbeeld met expertise op gebied van ICT, financiën of inkoop, in dienst kunnen worden