Kritiek op Plan van Aanpak MVI

Kamerleden zijn kritisch over de aanpak van Staatssecretaris Dijksma (infrastructuur en milieu) als het gaat om het Plan van Aanpak MVI overheden 2015-2020. Dit Plan van Aanpak zet in op het stimuleren van professioneel duurzaam opdrachtgeverschap bij overheden en op het effectief stimuleren van de markt, bijvoorbeeld met gunningscriteria of marktdialogen. Overheden moeten zo hun aanzienlijke inkoopkracht (73 miljard per jaar) slim inzetten, om maatschappelijke transities te versnellen.

Manifest MVI
In juli schrijft de Staatssecretaris in een Kamerbrief dat momenteel 100 overheidspartijen het Manifest MVI hebben ondertekend. ‘Het Rijk helpt en stimuleert deze partijen om samen op te trekken, actief van elkaar te leren en invulling te geven aan hun eigen ambities. De eerste actieplannen beginnen inmiddels binnen te komen’, aldus Dijksma.

Verschillende fracties stellen vragen over het Manifest MVI. De leden van GroenLinks vinden 100 overheidspartijen die het manifest hebben ondertekend niet voldoende. Dit betekent dat een groot deel van de Nederlandse overheid nog geen handtekening heeft gezet. Waar ligt dit aan? Wat zijn bezwaren? De SP is juist kritisch over de vrijblijvende vorm waarvoor is gekozen. Waarom wordt er niet gekozen voor concrete regelgeving en afdwingbare doelen? PvdD vraagt hierop hoe er wordt omgegaan met overheden die het manifest niet ondertekenen, of geen actieplan opstellen.

Benchmarken en monitoren
Naast het Manifest MVI, rept de staatssecretaris ook over het ontwikkelen van een systematiek voor het benchmarken en monitoren van de toepassing van MVI door overheden. Deze systematiek mag niet leiden tot onevenredig hoge administratieve lasten, daarom wil Dijksma gebruik maken van bestaande data in het inkoopsysteem (TenderNed). Hier kan gefilterd worden op MVI-inkopen. Dit vervangt het handmatig opstellen van dergelijke overzichten. De gegevens kunnen waar nodig aangevuld worden door de inkoper.

De wijze waarop het beleid is vormgegeven geeft de fractie van de PvdD niet het vertrouwen dat op korte termijn de resultaten worden behaald die noodzakelijk zijn. De eerdere doelstelling om 100% duurzaam in te kopen, werd niet behaald. Verschillende onderzoeken naar het inkoopbeleid van overheden wezen op onvoldoende resultaten en er werd geconcludeerd dat gemeenten onvoldoende zicht leken te hebben op de effecten van hun geformuleerde beleid. ‘Hoe gaat dit benchmark- en monitoringssysteem hierbij helpen?’, vragen de leden. In het verlengde vraagt D66 zich af of inkopers wel over voldoende kennis beschikken om een juiste inschatting te maken van het effect van inkoop op bijvoorbeeld CO2-uitstoot. En wat zijn de consequenties als uit de monitoring blijkt dat er geen sprake is geweest van duurzaam gerealiseerde inkoop?

Criteriadocument
De staatssecretaris benoemt in haar Kamerbrief ook een specifiek instrument voor MVI, namelijk het criteriadocument. ‘Dit beschrijft voor de meest ingekochte productcategorieën welke inkoopeisen de overheid minimaal wil hanteren op het gebied van MVI. In Nederland zijn op dit moment 46 criteriadocumenten in gebruik voor producten en diensten, die uiteenlopen van toner cartridges tot gemalen, van catering tot kantoorgebouwen. Het is mijn ambitie om de kracht en reikwijdte van de criteriadocumenten de komende jaren verder te vergoten. Ook wil ik de documenten uitbreiden met kennis over circulair inkopen’, aldus Dijksma.

De VVD geeft hierop aan te twijfelen aan de objectiviteit van de criteria voor MVI. Zijn deze onderhevig aan eigen interpretaties? In hoeverre voorkomt de staatssecretaris betutteling door bij inkoopcriteria allerlei eisen mee te nemen? Wanneer vallen concretere plannen met betrekking tot MVI op het gebied van circulaire economie te verwachten?

– De antwoorden van Staatssecretaris Dijksma volgen binnenkort.-