Niet aanbesteden opdracht snelteststichting mogelijk onrechtmatig

De 925 miljoen euro die de overheid in de Stichting Open Nederland (SON) stopt had aanbesteed moeten worden, menen aanbestedingsexperts. Bovendien is er geen toezicht op de besteding van de middelen die de stichting krijgt. Dat meldt onderzoeksplatform Follow the Money.

De stichting is opgericht om een testsamenleving te organiseren. Daarvoor zijn reeds tientallen commerciële teststraten opgezet. Het ministerie van Volksgezondheid betaalt de stichting er verspreid over het jaar honderden miljoenen euro’s voor. SON staat los van de overheid en kan zelf bepalen wat er met het geld gebeurt als de stichting wordt opgeheven.

Controle
Volgens Elisabetta Manunza, hoogleraar aanbestedingsrecht aan de Universiteit Utrecht, is het belangrijk te weten hoe de overheid zorgt en toetst dat de uitgave van zo’n enorme som geld doelmatig en volgens de regels plaatsvindt. “De constructie oogt onrechtmatig en erg onprofessioneel”, zegt ze. Volgens haar had de opdracht van 925 miljoen euro aanbesteed moeten worden. Pieter Kuypers, hoogleraar Europees en nationaal aanbestedingsrecht aan de Radboud Universiteit, is het met haar eens. “De geraamde waarde van deze opdracht bevindt zich boven de drempel, dus dient een aanbesteding plaats te vinden.” Daarnaast had de stichting de opdracht voor de commerciële testen openbaar aan moeten besteden. Dat is niet gebeurd. Tom Middendorp, die de stichting leidt, spreekt tegen dat er geen toezicht is op de stichting. Hij stelt dat SON verantwoording aflegt voor elke rekening.

Vaart maken
Volgens Lead Healthcare, het bedrijf dat een groot deel van de sneltesten uitvoert, is voor deze constructie gekozen zodat er snel gehandeld kan worden. Er is in deze fase van de pandemie echter geen sprake van dwingende spoed als gevolg van een onvoorziene omstandigheid, meent hoogleraar publieke inkoop Fredo Schotanus aan de Universiteit Utrecht. Het ministerie had gebruik kunnen maken van een spoedprocedure maar heeft dit niet gedaan.

Kort geding
Twintig sneltestbedrijven hebben een kort geding tegen de stichting aangespannen. Volgens hen is er sprake van oneerlijke concurrentie omdat de opdracht voor de sneltesten rechtstreeks naar één bedrijf is gegaan. Middendorp zegt dat andere sneltestbedrijven in de toekomst ook kunnen meedingen naar de opdracht. In mei moeten er 400.000 sneltests per dag kunnen worden uitgevoerd.

Bron: Follow the Money, NOS.nl