Inloggen
Op deze website worden advertenties getoond. Van de advertenties wordt de redactie betaald. De redactie verzorgt het nieuws op deze website. Zonder advertenties geen nieuws. Zou je je adblocker daarom willen uitschakelen
Voor de Nederlandse Vereniging voor Aanbestedingsrecht (NVvA) is onlangs een uiterst leerzame presentatie gegeven over het gebruik van het begrip ‘of gelijkwaardig’ in aanbestedingsdocumenten. De wettelijke bepalingen lijken in dit kader vaak te botsen met de wereldse werkelijkheid. Wat niet is toegestaan, blijkt dagelijkse praktijk te zijn en menig rechtszaak is ingegaan op de vraag of een aanbestedende dienst een correcte uitvraag heeft gedaan. Vaak dus niet.
Met een verwijzing naar diverse Europese en nationale wetteksten is in voornoemde presentatie het volgende kader geformuleerd: het startpunt is (stap 1a) het functioneel specificeren aan de hand van technische en functionele eisen, waarbij (stap 1b) geen vermelding van een fabricaat, merk et cetera is toegestaan, tenzij de aard van de opdracht dit rechtvaardigt. Het is (stap 2a) bij wijze van uitzondering toegestaan een fabricaat, merk et cetera te vermelden als een nauwkeurige en begrijpelijke omschrijving niet mogelijk is. Alsdan moet (stap 2b) het begrip ‘of gelijkwaardig’ worden toegepast.
Een merk of fabricaat noemen mag dus niet, tenzij het echt niet anders kan.
De complexiteit rond dit onderwerp wordt nog wat vergroot, omdat de inschrijvende partij bij het indienen van een aanbieding al kenbaar moet maken dat het een gelijkwaardige aanbieding betreft. Daarnaast moet duidelijk zijn hoe gelijkwaardigheid wordt beoordeeld. Beide randvoorwaarden blijken niet breed bekend te zijn in aanbestedingsland.
Indien een betonnen stootband (wordt gebruikt om het einde van een parkeervak aan te geven) wordt ingekocht, kan dus niet simpelweg worden verwezen naar een van de vele producenten aangevuld met ‘of gelijkwaardig’. Het product moet – omdat dat mogelijk is – volledig functioneel omschreven worden. Maar wat zijn de minimale functionele en technische eisen van een stootband? Zijn de afmetingen relevant en is een lengte van 100 cm gelijkwaardig aan 95 cm bij een parkeervak met een breedte van 2,4 meter? Beide afmetingen lijken genoeg om de helft van een parkeervak afdoende af te schermen. Is de kleur relevant in een parkeergarage en is de kleur grijs RAL 7023 gelijkwaardig aan RAL 7037 (de RAL-kleurenwaaier bevat gelukkig minder dan vijftig tinten grijs, dus de ruimte voor discussie hierover is beperkt). Is C45 beton (een cilinder van C45 beton heeft een druksterkte van 45 N/mm2) in dit kader gelijkwaardig aan C35 beton? Hoeveel druksterkte is nodig om twee wielen op te vangen die met een beperkte snelheid tegen een stootband botsen?
Voor veel publieke organisaties is correct aanbesteden al een grote uitdaging en met de overgang naar een strikte(re) naleving van de wet ten aanzien van het gebruik van ‘of gelijkwaardig’, wordt deze uitdaging nog groter. Het is namelijk niet alleen de inkoper die er hierin een extra aandachtspunt bij heeft. Ook de operatie die uitvoering zal geven aan de ingekochte overeenkomst moet meer tijd stoppen in het formuleren van de uitvraag. En er is al een groot tekort aan techneuten.
In tegenstelling tot stootbanden zijn wetten niet in beton gegoten. Wetten kunnen dus worden aangepast. Misschien moeten we – gezien de vele uitdagingen in aanbestedingsland – het noemen van merken en fabricaten met de toevoeging ‘of gelijkwaardig’ wel gewoon toestaan. De aanbestedende dienst moet dan wel (vooraf!) benoemen hoe gelijkwaardigheid wordt beoordeeld. Liefst met een bepaalde bandbreedte. Laat de aanbestedende dienst dit na, dan is alles gelijkwaardig en kan hij niet achteraf een ander merk of fabricaat afwijzen. Afhankelijk van de wens om zaken voor te schrijven, zullen dus meer gelijkwaardigheidseisen worden opgenomen in de uitvraag. En laten we wel wezen, een stootband is in dit opzicht niet heel bijzonder.
Bijkomend voordeel is dat het omschrijven van gelijkwaardigheid, de aanbestedende dienst dwingt om na te denken over wat gewenst is. Een meer zinvolle tijdsbesteding dan nadenken over functionele en technische eisen van eigenschappen die niet onderscheidend zijn, zoals de kleur van een stootband.
Steven Oosterling is ruim twintig jaar werkzaam in de bouw- en vastgoedbranche en heeft zich gaandeweg gespecialiseerd in aanbestedings- en contracteringsvraagsstukken. Hij heeft zowel aan de opdrachtgeverszijde als aan de opdrachtnemerszijde gewerkt en is als senior-adviseur en MT-lid werkzaam bij IGG Bouweconomie. Zijn eerdere columns verschenen ook op www.inkoperscafe.nl.
