DBFM(O)-contract

DBFM staat voor Desgin, Build, Finance and Maintain en is een contract waarbij de opdrachtnemer zowel verantwoordelijk is voor het ontwerp en de bouw van het project, als voor financiering en het totale onderhoud. Soms wordt er achter DBFM nog de letter O geplakt. O staat voor Operate, maar is nog vrij nieuw. Een DBFM(O)-contract is een geïntegreerde contractvorm. De opdrachtnemer krijgt maximale ruimte om zijn kennis en creativiteit toe te passen.

De risico’s en verantwoordelijkheden worden door een DBFM-contract neergelegd bij de partij die deze het beste kan beheersen en dragen. Overheden gebruiken dit contract veel. In de afgelopen tien jaar heeft dit contractvorm een meerwaarde van 700 miljoen euro opgeleverd. Ook grote bouwbedrijven zien veel kansen in DBFM.

Een DBFM-contract kan voor veel verschillende opdrachten gebruikt worden. Je ziet het contract steeds vaker terug bij binnenstedelijke herontwikkelingen, grote infrastructurele en verduurzamingsprojecten en nieuwbouw voor gezondheidszorg, cultuur en onderwijs. Bij een DBFM levert men geen gebouw of tunnel etc., maar een dienst.

Er zijn een aantal verschillen tussen een traditioneel contract en een DBFM-contract. Allereerst zijn er verschillen in de structuren, processen en rollen, maar er zijn ook afwijkende risico’s en verschillende verdienmodellen. Het grootste verschil is dat bij DBFM de bieding in dialoog met de opdrachtgever tot stand komt. Bovendien is de opdrachtnemer verantwoordelijk voor de beschikbaarheid van het gebouw, object of systeem.

Een voorbeeld van het verschil tussen een traditioneel contract en een DBFM-contract: bij een traditioneel contract koopt de opdrachtgever een product in. In dit voorbeeld is dat een rijksweg met 2×2 rijstroken. Als een bedrijf een DBFM-contract aangaat, dan neemt de opdrachtgever echter een dienst af: een beschikbare rijksweg. De opdrachtnemer kan het daarna zelf verder invullen.

DBFM doorloopt tot aan de definitieve inschrijving vijf tenderfases.

• Fase 1: als bedrijf onderzoek je of je op eigen houtje wilt inschrijven, of dat je een samenwerking aan wilt gaan. Een bedrijf gaat een samenwerking aan als dat bijvoorbeeld financieel voordeliger is. Zo’n samenwerking noemt men een consortium.
• Fase 2: het bedrijf levert informatie en referenties aan de opdrachtgever.
• Fase 3: dit is de eerste dialoogfase. Alle geselecteerde bedrijven schrijven een risicobeheersplan. De drie beste bedrijven mogen door naar de volgende fase.
• Fase 4: dit is de tweede dialoogfase. In deze fase voert het bedrijf gesprekken met de opdrachtgever over de uitgangspunten van de DBFM-overeenkomst en gesprekken met de financiers.
• Fase 5: Dit is de laatste fase en is de inschrijvingsfase. Tot op het laatste moment probeer je als bedrijf het plan zo volledig mogelijk te maken en aan te passen op basis van de feedback van de klant. Tegelijkertijd maakt het bedrijf de kostprijs zo precies mogelijk.

DBFM kent verschillende voordelen voor de overheid:

• De kosten vallen lager uit voor de opdrachtgever, omdat de planning van het ontwerp, de bouw en het onderhoud op elkaar wordt afgestemd.
• Bij DBFM is een opdrachtnemer verantwoordelijk voor ontwerp, bouw en onderhoud. Eventuele fouten horen daar ook bij.
• De opdrachtnemer heeft een even groot belang bij het slagen van het project als de opdrachtgever. Geen resultaat betekent namelijk geen geld voor het consortium. DBFM zorgt daarom voor een succesvollere samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
• De opdrachtgever besteedt de totstandkoming van het project uit en kan zich hierdoor toeleggen op zijn kerntaken.

Er zijn 5 succesfactoren die de bieding sterk beïnvloeden:

1.  (Het ontbreken van) de chemie tussen de spelers. Belangrijk hierbij is dat geschiktheid boven beschikbaarheid gaat.
2. Besef van langdurige samenwerking. Een bedrijf gaat bij DBFM een langdurige samenwerking aan met zowel de opdrachtgever als met de consortiumpartners.
3. Je hebt kennis nodig van de interne strategie, maar ook van de outputspecificatie en beoordelingscriteria.
4. Als bedrijf moet je grenzen durven te verleggen. Dit kan bijvoorbeeld door open te staan voor vernieuwende ideeën.
5. De keuze voor één projectlocatie. Dit werkt drempelverlagend, brengt kennis binnen handbereik en vergroot de integraliteit.

Bronnen:
Rijkswaterstaat
Overruimte