Clusteren

Opdrachten mogen niet onnodig worden samengevoegd. Als een aanbestedende dienst opdrachten wil samenvoegen, dan moet dit in de aanbestedingsstukken worden gemotiveerd. In geval van clusteren moet de opdracht worden verdeeld in percelen. Als een aanbestedende dienst een verdeling in percelen niet passend vindt, moet dit tevens in de aanbestedingsstukken worden gemotiveerd.

Het clusterverbod is in de aanbestedingswet opgenomen, omdat het mkb buiten de boot zou kunnen vallen als een aanbestedende dienst te veel opdrachten samenvoegt. Artikel 1.5 van de Aanbestedingswet 2012 bepaalt dat opdrachten niet onnodig mogen worden samengevoegd.

Volgens de wet moet de aanbestedende dienst met het volgende rekening houden:

• De samenstelling van de relevante markt en de invloed van de samenvoeging op de toegang tot de opdracht voor het mkb.
• De organisatorische gevolgen en risico’s van de samenvoeging van de opdrachten voor de aanbestedende dienst, het speciale-sectorbedrjif en de ondernemer.
• De mate van samenhang van de opdrachten.

Gids Proportionaliteit
Ook de Gids Proportionaliteit behandelt het onderwerp clusteren. De gids is een richtsnoer waar aanbestedende diensten alleen met een goede reden vanaf mogen wijken. De gids maakt duidelijk dat het clusterverbod niet alleen gaat over het samenvoegen van meerdere opdrachten binnen één aanbestedende dienst. Ook gezamenlijke inkoop door meerdere instanties samen kan hieronder vallen. Indien twee gemeenten gezamenlijk hun leerlingenvervoer willen aanbesteden, moeten zij dit in principe afzonderlijk doen. Wanneer zij deze opdrachten toch willen samenvoegen, moeten zij hiervoor steekhoudende argumenten hebben en dit motiveren in de aanbestedingsstukken.

Nieuwe Aanbestedingsrichtlijnen
Tijdens de behandeling van de nieuwe Aanbestedingsrichtlijnen in de Tweede Kamer, en ook uit vragen van de Eerste kamer, blijkt dat het clusterverbod niet altijd even goed wordt opgevolgd. De ChristenUnie wijst erop dat, ondanks het wettelijk verbod, het onnodig clusteren volgens MKB Infra in 2015 is toegenomen van 18% naar 27%. Vrijwel elke partij in de Kamer geeft aan dat dit niet wenselijk is. Gesthuizen (SP) heeft een motie ingediend dat de Gids Proportionaliteit aangepast moet worden met verheldering over onnodig clusteren. Ook Verhoeven (D66) heeft een motie ingediend om onnodig clusteren mee te nemen in het plan ‘Beter aanbesteden’ van toenmalig minister Kamp. Beide moties zijn aangenomen.

Bronnen:

• VIND Inkoop en Aanbesteding
• AanbestedingsCafe.nl: Eerste Kamer ziet reden voor vragen Aanbestedingswet
• AanbestedingsCafe.nl: Aanbestedingswet: meeste amendementen en moties aangenomen
• AanbestedingsCafe.nl: Kamp start traject beter aanbesteden